Murisin Vasiyetname ile Özel Şartlar Belirlemesi
Muris (miras bırakan) kişiler, mal varlıklarının ölümünden sonra nasıl dağıtılacağını belirlemek için vasiyetname düzenleyebilirler. Vasiyetname, murisin son iradesini yansıtan ve miras hukukunun temel unsurlarından biridir. Vasiyetname ile muris, sadece mirasının kimlere bırakılacağını değil, aynı zamanda mirasçılar üzerinde belirli şartlar da belirleyebilir.
Vasiyetname ile Belirlenebilecek Özel Şartlar
Vasiyetname ile belirlenebilecek şartlar oldukça geniş bir yelpazede olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Miras payının kullanımıyla ilgili sınırlamalar: Mirasçıların miras payını nasıl kullanacakları konusunda sınırlamalar getirilebilir. Örneğin, bir gayrimenkulün satışı veya kiralanması yasaklanabilir, ya da miras payı belirli bir amaç için kullanılmak zorunda bırakılabilir.
  
• Mirasçıların yerine getirmesi gereken yükümlülükler: Mirasçıların, miras bırakanın anısını yaşatmak gibi belirli yükümlülükler üstlenmeleri istenebilir.
  
• Mirasın belirli bir süre sonra başka bir kişiye geçmesi: Miras, belirli bir süre sonra başka bir kişiye geçmek üzere şartlandırılabilir.
  
• Mirasın belirli bir koşula bağlanması: Miras, belirli bir koşulun gerçekleşmesi halinde geçerli olmak üzere şartlandırılabilir. Örneğin, mirasçıların evlenmesi veya belirli bir eğitim seviyesine ulaşması gibi.
  

• Netlik ve açıklık: Vasiyetnamede belirtilen şartların açık ve net bir şekilde ifade edilmesi önemlidir.
  
• Yasal sınırlamalar: Vasiyetnamedeki şartların yasal sınırlamalara uygun olması gerekir.
  
• Uzman yardımı: Vasiyetname düzenlerken bir avukata danışmak, hukuki sorunların önlenmesi açısından faydalı olacaktır.
  

Evlilik birliğinin sona ermesi, ister boşanma, isterse eşlerden birinin ölümü olsun, miras hakları üzerinde önemli etkiler doğurur. Bu durum, Türk Medeni Kanunu'nda açıkça düzenlenmiştir.
Boşanma Durumunda Miras Hakkı

• Boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte: Boşanan eşler, artık birbirlerinin yasal mirasçısı olmaktan çıkarlar. Yani, boşandıktan sonra ölen eşin mal varlığına diğer eşin bir hakkı kalmaz.
  
• Boşanmadan önce yapılmış ölüme bağlı tasarruflar: Boşanmadan önce eşler arasında yapılmış ölüme bağlı tasarruflar (örneğin, miras sözleşmesi) varsa, bu tasarruflar genellikle boşanma ile birlikte hükümsüz hale gelir. Ancak, sözleşmede aksi bir durum belirtilmişse, bu durum geçerli olabilir.
  

• Sağ kalan eşin miras hakkı: Eşlerden biri ölürse, hayatta kalan eş, ölen eşin yasal mirasçısı olur. Ancak, miras paylaşımı yapılırken, evlilik birliği sırasında edinilmiş malların paylaşımı (edinilmiş mallara katılma rejimi) gibi diğer hukuki düzenlemeler de dikkate alınır.
  
• Miras sözleşmesi: Eşler arasında daha önce bir miras sözleşmesi yapılmışsa, bu sözleşme doğrultusunda miras paylaşımı yapılır.
  
• Vasiyetname: Ölen eşin bir vasiyeti varsa, vasiyetnamedeki hükümler de miras paylaşımında dikkate alınır.
  

• Edinilmiş mallara katılma rejimi: Evlilik sırasında edinilmiş mallara katılma rejimi söz konusuysa, eşlerden birinin ölümü halinde hayatta kalan eş, evlilik birliği sırasında edinilmiş malların yarısı üzerinde hak sahibi olur.
  
• Saklı pay: Çocuklar, ana-baba ve eşler, yasal olarak alabilecekleri asgari bir miras payına (saklı pay) sahiptirler. Bu hak, miras sözleşmesi ile bile tamamen ortadan kaldırılamaz.
  
• Borçlar: Ölen eşin borçları, miras bırakanın mal varlığından öncelikle ödenir. Bu durum, mirasçıların alacaklarını azaltabilir.
  

Yabancıların mirasçılığı, özellikle küreselleşen dünyada giderek daha sık karşılaşılan bir durum haline gelmiştir. Bir kişinin farklı ülkelerde bulunan mal varlığı veya farklı ülkelerden mirasçıları olması durumunda, uluslararası miras hukuku devreye girer.
Uluslararası Miras Hukukunun Karmaşıklıkları
Uluslararası miras hukuku, farklı ülkelerin hukuk sistemlerinin farklılık göstermesi nedeniyle oldukça karmaşık bir alandır. Bu durum, aşağıdaki gibi sorunlara yol açabilir:

• Hangi hukukun uygulanacağı sorunu: Miras bırakanın vatandaşlığı, mal varlığının bulunduğu ülke veya mirasçının vatandaşlığı gibi farklı kriterler, hangi hukukun uygulanacağına dair belirsizlik yaratabilir.
  
• Farklı miras hukuku kuralları: Her ülkenin miras hukuku kuralları farklılık gösterir. Bu durum, miras paylaşımında adaletsizliğe veya anlaşmazlıklara yol açabilir.
  
• Tanıma ve tenfiz sorunları: Bir ülkede verilen bir miras kararının başka bir ülkede tanınması ve uygulanması konusunda sorunlar yaşanabilir.
  
• Dil ve iletişim sorunları: Farklı dillerde hazırlanmış belgelerin tercümesi ve anlaşılması zorluk yaratabilir.
  

• Mirasçılık belgesi: Yabancı bir mirasçının miras hakkını kullanabilmesi için genellikle mirasçılık belgesi alması gerekir. Bu belge, mirasçının kimliği ve miras hakkı konusunda resmi bir belgedir.
  
• Uluslararası özel hukuk kuralları: Uluslararası özel hukuk kuralları, hangi ülkenin hukukunun uygulanacağına dair genel ilkeleri belirler.
  
• Lahey Sözleşmesi: Lahey Sözleşmesi, bazı ülkeler arasında miras işlerinde karşılıklı hukuki yardım konusunda düzenlemeler yapar.
  
• Avukat desteği: Uluslararası miras davaları karmaşık ve uzmanlık gerektiren konulardır. Bu nedenle, bir avukata danışmak önemlidir.
  

Miras Sözleşmelerinin Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
Miras sözleşmeleri, bir kişinin hayattayken mal varlığını nasıl paylaştıracağını belirlediği önemli bir hukuki araçtır. Ancak uygulamada, miras sözleşmelerinin yapılması ve uygulanması sırasında çeşitli sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlar genellikle aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:
1. Sözleşmenin Geçerliliği ve Formaliteler

• Noterlik zorunluluğu: Miras sözleşmesinin geçerli olması için noter huzurunda düzenlenmesi gerekmektedir. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde sözleşme geçersiz sayılabilir.
  
• İrade açıklığı: Sözleşmede miras bırakanın iradesi açıkça ve kesin olarak belirtilmelidir. Aksi takdirde sözleşmenin yorumlanması ve uygulanması sırasında sorunlar yaşanabilir.
  
• Forma uygunluk: Sözleşme, kanunda belirtilen forma uygun olarak düzenlenmelidir. Eksik veya hatalı düzenlemeler sözleşmenin geçersizliğine neden olabilir.
  

• Saklı paylı mirasçıların haklarının korunması: Miras bırakan, saklı paylı mirasçıların (çocuklar, ana-baba, eş) haklarını kısıtlayamaz. Sözleşme ile saklı payın ihlal edilmesi durumunda tenkis davası açılabilir.
  
• Tasarruf nisabının aşılması: Miras bırakan, kanunda belirtilen tasarruf nisabını aşarak mal varlığını başkalarına devredemez. Bu durum da tenkis davasına neden olabilir.
  

• Sözleşmenin değiştirilmesi: Miras sözleşmesi, tarafların mutabakatı ile değiştirilebilir. Ancak bu değişikliğin de noter huzurunda yapılması gerekmektedir.
  
• Sözleşmenin feshi: Miras sözleşmesi, genellikle ölümü bağlı bir sözleşme olduğu için fesih mümkün değildir. Ancak bazı özel durumlarda (örneğin, miras bırakanın sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi) fesih talep edilebilir.
  

• Vasiyetnamenin bulunamaması veya geçersizliği: Miras sözleşmesinin yanı sıra bir de vasiyetname varsa, bu iki belgenin uyumsuzluk göstermesi durumunda sorunlar yaşanabilir.
  
• Miras bırakanın borçları: Miras bırakanın borçlarının varlığı, miras paylarının belirlenmesinde ve dağıtımında sorunlara yol açabilir.
  
• Mirasçıların anlaşmazlıkları: Mirasçılar arasında miras paylaşımı konusunda anlaşmazlıklar çıkması durumunda dava açılması gerekebilir.
  

• Farklı hukuk sistemleri: Yabancı uyruklu bir miras bırakanın mal varlığı söz konusu olduğunda, farklı hukuk sistemlerinin çakışması nedeniyle karmaşık durumlar ortaya çıkabilir.
  
• Uluslararası özel hukuk kuralları: Bu tür durumlarda uluslararası özel hukuk kuralları uygulanır.
  

• Hukuki danışmanlık: Miras sözleşmesi yapmadan önce mutlaka bir avukata danışılmalıdır.
  
• Sözleşmenin net ve anlaşılır olması: Sözleşme, herhangi bir belirsizliğe yer vermeyecek şekilde açık ve net bir şekilde düzenlenmelidir.
  
• Tüm olasılıkların göz önünde bulundurulması: Sözleşme yapılırken, gelecekte ortaya çıkabilecek tüm olası durumlar göz önünde bulundurulmalıdır.
  
• Düzenli olarak güncellenmesi: Miras bırakanın mal varlığında önemli değişiklikler olması halinde, sözleşme güncellenmelidir.
  

Tasarruf nisabı, bir kişinin mal varlığının, kanunen mirasçılarına bırakması gereken asgari payı belirleyen bir hukuki kavramdır. Bu kavram, özellikle saklı paylı mirasçılar (çocuklar, ana-baba, eş) için önemlidir.
Tasarruf Nisabı Nedir?
Tasarruf nisabı, miras bırakanın, mal varlığının belirli bir kısmını serbestçe tasarruf edebileceği, geri kalan kısmını ise saklı paylı mirasçılara bırakmak zorunda olduğu anlamına gelir. Bu nisap, Türk Medeni Kanunu'nda mirasçının durumuna göre farklılık gösterir.
Tasarruf Nisabının İhlali Nedir?
Tasarruf nisabının ihlali, miras bırakanın, saklı paylı mirasçılara düşen paydan daha az bir pay bırakarak, mal varlığının büyük bir kısmını başka kişilere veya kurumlara bağışlaması veya vasiyet etmesi durumudur.
Tasarruf Nisabının İhlalinin Sonuçları
Tasarruf nisabının ihlali halinde, saklı paylı mirasçılar, haklarını korumak için tenkis davası açabilirler. Tenkis davası ile mirasçı, miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarının hükümsüzlüğünü isteyerek, kendisine düşen saklı payı talep eder.
Tenkis davası sonucunda:

• İhlal edilen tasarruflar hükümsüz sayılır: Miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarrufları, mahkeme kararıyla hükümsüz hale gelir.
  
• Saklı pay tamamlanır: Saklı paylı mirasçı, kendisine düşen payı tam olarak alır.
  
• Diğer mirasçılar zarar görebilir: Tenkis davası sonucunda, diğer mirasçılar miras paylarında azalma yaşayabilirler.
  

Saklı Paylı Mirasçının Korunma Hakkı
Saklı pay, Türk Medeni Kanunu'nda miras bırakanın, belirli mirasçılar lehine ayırdığı, miras bırakanın tasarruflarıyla azaltılamayan bir miras hakkıdır. Bu hak, altsoy (çocuklar, torunlar vb.), ana-baba ve eş için öngörülmüştür.
Saklı payın amacı, miras bırakanın tüm mal varlığını diğer kişilere bırakması veya bazı mirasçıları tamamen miras hakkından mahrum bırakması durumunda, belirli mirasçıların temel ihtiyaçlarını karşılamak ve ekonomik güvencelerini sağlamaktır.
Saklı Payın Korunması
Saklı paylı mirasçının haklarının korunması, Türk Medeni Kanunu'nda özel olarak düzenlenmiştir. Miras bırakan, vasiyet veya diğer yollarla saklı payı azaltamaz veya ortadan kaldıramaz. Eğer miras bırakan, saklı payı ihlal eden bir tasarrufta bulunursa, saklı paylı mirasçı, tenkis davası açarak haklarını savunabilir.
Tenkis davası, miras bırakanın saklı payı ihlal eden tasarruflarının hükümsüzlüğünü istemek ve saklı payını almak amacıyla açılır. Bu dava ile mirasçı, miras bırakanın mal varlığı üzerindeki haksız veya hileli kazanımların saklı payına zarar vermesini engellemek veya azaltmak ister.
Saklı Paylı Mirasçının Hakları

• Saklı payı talep etme hakkı: Miras bırakanın ölümü halinde, saklı paylı mirasçı, kendisine düşen saklı payı talep etme hakkına sahiptir.
  
• Tenkis davası açma hakkı: Eğer miras bırakan, saklı payı ihlal eden bir tasarrufta bulunursa, saklı paylı mirasçı tenkis davası açabilir.
  
• Diğer mirasçılardan farkı: Saklı paylı mirasçı, diğer mirasçılara göre daha güçlü bir korumaya sahiptir.
  

Bir kişinin ölümüyle birlikte mal varlığının (tereke) mirasçılar arasında paylaştırılması süreci, birçok hukuki durumu beraberinde getirebilir. Bu süreçte mirasçılar, haklarının ihlal edildiğini düşündüklerinde tazminat davası açabilirler.
Mirasçının Haklarının İhlali Nedir?
Mirasçının haklarının ihlali, mirasçıların yasal olarak sahip oldukları haklara aykırı olarak bir davranışta bulunulması anlamına gelir. Bu durum, genellikle aşağıdaki gibi durumlarda ortaya çıkar:

• Saklı payın ihlali: Mirasçıların yasal olarak alabilecekleri minimum pay olan saklı payın, vasiyet veya diğer işlemlerle azaltılması durumunda.
  
• Muris muvazaası: Miras bırakanın, diğer mirasçıları zarara uğratmak amacıyla mal varlığını gizlice başkalarına devretmesi durumunda.
  
• Terekenin gizlenmesi veya eksik tespiti: Miras bırakanın tüm mal varlığının tespit edilmemesi veya bazı malların gizlenmesi durumunda.
  
• Vasiyetnamenin geçersizliği: Vasiyetnamenin hukuki şartlara uygun olarak düzenlenmediği veya iptal edilmesi gereken bir durumun varlığı halinde.
  
• Miras payının eksik verilmesi: Mirasçıların hak ettikleri payın tamamının verilmemesi durumunda.
  

• Hak ihlali: Mirasçının yasal bir hakkının ihlal edilmiş olması.
  
• Zararın varlığı: İhlal sonucu mirasçının maddi veya manevi bir zarar görmüş olması.
  
• İhlal ile zarar arasında illiyet bağı: Zararın, ihlal sonucu doğmuş olması.
  

• Zamanaşımı: Tazminat davaları için belirli bir zamanaşımı süresi vardır. Bu süreyi kaçırmamak önemlidir.
  
• Deliller: Davayı kazanmak için yeterli ve geçerli delillere sahip olmak gerekir.
  
• Hukuki danışmanlık: Miras hukuku karmaşık bir alandır. Bu nedenle, bir avukata danışarak davayı takip etmek önemlidir.
  

Muris sağlığında yapılan mal paylaşımları, bir kişinin hayattayken mal varlığını mirasçılar arasında veya üçüncü kişilere dağıtması anlamına gelir. Bu durum, genellikle vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi hukuki araçlarla düzenlenir.
Neden Muris Sağlığında Mal Paylaşımı Yapılır?

• Mirasçıların haklarını belirlemek: Muris, hayattayken mal varlığını nasıl paylaştıracağına karar vererek, mirasçılar arasında olası anlaşmazlıkları önlemek isteyebilir.
  
• Vergisel avantajlar: Bazı durumlarda, muris sağlığında yapılan mal paylaşımları vergisel avantajlar sağlayabilir.
  
• Özel nedenler: Muris, belirli bir malı belirli bir kişiye vermek isteyebilir (örneğin, özel bir hatıra veya bir işletme).
  

• Vasiyetname: Muris, vasiyetnamesiyle mal varlığını istediği kişilere bırakabilir. Vasiyetname, noter huzurunda düzenlenir ve murisin ölümü halinde geçerli olur.
  
• Miras sözleşmesi: Miras sözleşmesi, muris ile mirasçılar arasında yapılan bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile muris, mal varlığını mirasçılar arasında nasıl paylaştıracağını belirler. Miras sözleşmesi, noter huzurunda düzenlenir ve tarafların ölümü halinde de geçerliliğini korur.
  
• Bağış: Muris, mal varlığından bir kısmını hayattayken bir başkasına bağışlayabilir. Bağış, noter huzurunda düzenlenir ve geri alınamaz bir işlemdir.
  

• Saklı pay: Mirasçılar arasında saklı pay adı verilen bir hak bulunmaktadır. Saklı pay, mirasçının kanunen alabileceği en az paydır. Muris, vasiyetname veya miras sözleşmesi ile bu hakkı kısıtlayamaz.
  
• Muris muvazaası: Muris, diğer mirasçıları zarara uğratmak amacıyla mal varlığını gizlice başkalarına devredemez. Bu duruma muris muvazaası denir ve hukuken geçersizdir.
  
• Vergiler: Muris sağlığında yapılan mal paylaşımları, vergisel sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, bir vergi uzmanına danışmak faydalı olacaktır.
  

Tereke davası, bir kişinin ölümü sonrasında mal varlığının (tereke) paylaştırılması sürecinde ortaya çıkan anlaşmazlıkların çözümüne yönelik hukuki süreçtir. Bu davaların hangi mahkemede görüleceği, yani yetkili ve görevli mahkeme, Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre belirlenir.
Görevli Mahkeme

• Sulh Hukuk Mahkemesi: Tereke davalarında genellikle Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. Bu mahkeme, çekişmesiz işlere bakmakla görevli olup, mirasın paylaştırılması gibi konularda da yetkilidir.
  

• Miras Bırakanın Son Yerleşim Yeri: Tereke davasının yetkili mahkemesi, miras bırakanın ölümü anındaki son yerleşim yeri mahkemesidir. Yani, miras bırakan Türkiye'de ikamet ediyorsa, son olarak yaşadığı il veya ilçenin sulh hukuk mahkemesi yetkili olacaktır.
  
• Yabancı Uyruklu Miras Bırakanlar: Eğer miras bırakan yabancı uyruklu ise ve Türkiye'de mal varlığı bulunuyorsa, bu mal varlığının bulunduğu yer mahkemesi yetkili olacaktır.
  

• Mirasçıların tespiti: Kimlerin mirasçı olduğu ve miras paylarının ne olduğu konusunda anlaşmazlıklar.
  
• Miras bütçesinin tespiti: Miras bırakanın tüm mal varlığının belirlenmesi ve değerlendirilmesi.
  
• Borçların belirlenmesi ve ödenmesi: Miras bırakanın borçlarının tespiti ve ödenmesi konusunda yaşanan sorunlar.
  
• Vasiyetnamenin yorumlanması: Vasiyetnamenin hükümlerinin yorumlanması ve uygulanması konusunda ortaya çıkan anlaşmazlıklar.
  
• Miras paylarının teslimi: Mirasçıların kendi paylarına ait malları almaları konusunda yaşanan sorunlar.
  
• Miras hakkının devri: Mirasçıların miras haklarını başkalarına devretmeleri konusunda ortaya çıkan sorunlar.
  

• Hukuki Danışmanlık: Tereke davaları, karmaşık hukuki süreçlerdir. Bu nedenle, bir tereke davası ile karşı karşıya kaldığınızda mutlaka bir avukata danışmanız önemlidir.
  
• Delil Önemi: Tereke davalarında delillerin önemi büyüktür. Bu nedenle, tüm belgelerinizi (vasiyetname, tapu kayıtları, banka hesapları vb.) saklamanız ve davada sunmanız gerekmektedir.
  
• Zamanaşımı: Tereke davaları için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Bu süreyi kaçırmamak için bir an önce hukuki yardım almanız önemlidir.
  

Mirasçılar arasında yapılan sözlü anlaşmaların hukuki geçerliliği sınırlıdır. Türk Medeni Kanunu, belirli sözleşmelerin yazılı şekilde yapılmasını zorunlu kılmıştır. Miras paylaşımı gibi önemli bir konuda ise, sözlü anlaşmaların kanıtlanması güç olduğundan genellikle geçerli sayılmaz.
Neden Sözlü Anlaşmalar Geçersiz Sayılabilir?

• Kanıtlama güçlüğü: Sözlü bir anlaşmayı kanıtlamak oldukça zordur. Şahit bulmak veya anlaşmanın içeriğini tam olarak hatırlamak her zaman mümkün olmayabilir.
  
• Hukuki belirsizlik: Sözlü anlaşmalar, yazılı anlaşmalara göre daha belirsizdir ve anlaşmazlık durumunda yorum farklılıklarına yol açabilir.
  
• Yasal zorunluluk: Miras paylaşımı gibi önemli konularda kanun, yazılı şekli zorunlu kılmıştır. Bu, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek amacıyla yapılmıştır.
  

• Yazılı Anlaşma: Mirasçılar arasında yapılacak bir paylaşım sözleşmesinin geçerli olması için yazılı şekilde yapılması gerekir. Bu sözleşme, noter huzurunda düzenlenebilir veya tarafların imzasıyla tasdik edilmiş özel bir senet şeklinde olabilir.
  
• Veraset İlamı: Miras paylaşımı işlemi, bir noter veya mahkeme tarafından düzenlenen veraset ilamı ile resmiyet kazanır. Bu belge, mirasçıların kim olduğunu ve miras paylarının ne olduğunu gösterir.
  

• Anlaşmazlık: Sözlü anlaşmalar, mirasçılar arasında anlaşmazlıklara yol açabilir.
  
• Hukuki süreçlerin uzaması: Sözlü anlaşmaların kanıtlanması güç olduğu için, hukuki süreçler uzayabilir.
  
• Hak kayıpları: Sözlü anlaşmalara güvenen mirasçılar, hak kayıpları yaşayabilir.